Jon Katz, "A Dog Year" ("Psi rok")

 Dla swego psa każdy jest Napoleonem. 
To powód nieustającej popularności psów. 

Aldous Huxley

W języku polskim przymiotnik "psi" nie wywołuje szczególnie miłych skojarzeń. Psi los, psi obowiązek, psie pieniądze... Czy można spodziewać się czegoś dobrego po "Psim roku"?

Do przeczytania "A Dog Year" skłoniła mnie niezawodna Sygryda swoją wzmianką o adaptacji filmowej. Byłoby świetnie, gdyby każdy, kto rozważa powiększenie swojej rodziny o czworonoga, zapoznał się z tą pozycją. Uważam, że hodowcy psów rasy border collie powinni zalecać lekturę książki Katza potencjalnym nabywcom szczeniaczków, a następnie ich z niej przeegzaminować.

Zacznijmy od początku. Jon Katz, pisarz i dziennikarz, prowadzi życie sielankowe. Mieszka w malowniczej okolicy Nowego Jorku wraz z żoną, Paulą, i dwoma zdyscyplinowanymi labradorami, Juliusem i Stanleyem, które wywołują ogólną sensację swoim przemiłym charakterem, łagodnością i posłuszeństwem. Życie płynie leniwie i rozkosznie według ustalonych reguł.

Idealną harmonię zakłóca tornado o imieniu Devon. Jest dwuletnim psem rasy border collie, najbardziej neurotycznym psem, z jakim prawdopodobnie mieliście kiedykolwiek do czynienia. Już spektakularna gonitwa na lotnisku w czasie pierwszego spotkania z nowym właścicielem stanowiła zapowiedź tarapatów.

Jon postanowił adoptować Devona, o którym dowiedział się od hodowczyni. Ma do czynienia z psem po przejściach, najprawdopodobniej ofiarą przemocy fizycznej ze strony poprzedniego właściciela. Po latach uporządkowanej idylli w domu Jona następuje era chaosu, bo okiełznanie żywiołowego temperamentu bordera to nie lada wyzwanie. Tym bardziej, jeśli to jest border z zaawansowanym ADHD i inteligencją z piekła rodem. Książka poświęcona jest perypetiom autora, który za wszelką cenę usiłuje ucywilizować hiperaktywnego neurotyka na czterech łapach. Po pewnym czasie do stadka dołączy pewien wyjątkowy szczeniaczek o imieniu Homer. Oczywiście też border collie.

Jestem pod wrażeniem dobroci, jaką autor okazał Devonowi, zdecydowanie nie podoba mi się natomiast droga, jaką czasami wybierał , by okiełznać temperament  swojego bordera. Są to metody oparte na teorii dominacji Johna Fishera, który nawiasem mówiąc pod koniec życia sam uznał ją za błędną. Zżymałam się w momentach, gdy Katz wrzeszczał na psa, dawał mu klapsy, rzucał w niego łańcuszkami. Na szczęście pod koniec książki w charakterze ciekawej nowości pojawiła się informacja o szkoleniu pozytywnym, tak więc mam nadzieję, że autor teraz wybiera bardziej pracochłonną, ale przynoszącą znacznie lepsze rezultaty metodę.

Historia cywilizowania Devona dowodzi, że cierpliwość, konsekwencja, a przede wszystkim serce potrafią zamienić histeryczny kłębek nerwów w niezawodnego przyjaciela na śmierć i życie. Jon Katz zdecydowanie zalicza się do tych, którzy biorą pełną odpowiedzialność za to, co oswoili. "Psi rok" porusza też bolesny temat ostatecznego rozstania z naszymi czworonożnymi przyjaciółmi. Być może pamiętacie, że dla nas od maja to problematyka bardzo aktualna. 

Na okładce "Psiego roku" znajduje się informacja, że Katz zainspirował powstanie książki "Marley i ja". Johna Grogana. Obydwie pozycje weszły do żelaznego kanonu kynologicznych lektur. Silnie działają na emocje czytelnika, prowokując i do głośnego śmiechu, i do rzęsistych łez. Pod względem literackim książka Katza wydała mi się trochę mniej udana, aczkolwiek ton jego opowieści jest bardziej szczery i naturalny.

"A Dog's Year" nie dotyka tylko sfery uczuć. Prowokuje też do poszukiwania odpowiedzi na kilka pytań. Czy mamy prawo narzucać swoją pasję bliskiej osobie? Żona Katza niejednokrotnie daje do zrozumienia, że kynologia nie stanowi treści jej życia. Uratowanie psa po traumie jest wspaniałym gestem. Co ze zwierzętami, które są już naszymi domownikami? Odnosiłam wrażenie, że to, co zdarzyło się z Juliusem i Stanleyem, mogło mieć związek ze zmianami wywołanymi wytargnięciem w ich życie Devona. Kiedy nadchodzi właściwy moment, by podjąć decyzję o uśpieniu psa? Co jest wtedy ważniejsze, nasze emocje czy dobro i godność czworonożnego przyjaciela?

Jeśli kochacie psy, ta ciepła i wzruszająca historia umocni was w tym uczuciu. Jeśli ich nie znosicie, może kilka godzin w towarzystwie szalonego Devona, Homera, Stanleya, Juliusa i ich przyjaciół sprawi, że spojrzycie na nie łaskawszym okiem. Mam nadzieję, że Wasz psi rok będzie trwał znacznie dłużej niż dwanaście miesięcy.

P.S.

Książkę przeczytałam w oryginalnej wersji językowej.

Moja ocena: 4

 
 

Okładka polskiego wydania

Jon Katz i jego Bedlam Farm