Gwatemalska złodziejka książek (Rodrigo Rey Rosa, "Severina")

Gwatemalska złodziejka książek

Kilka razy zdarzyło mi się przeczytać książkę, która pod koszmarną okładką kryła nieprzebrane skarby literackie. Tym razem było inaczej. Wibrujące kolory „Severiny” zachwyciły mnie, natomiast sama powieść już zdecydowanie mniej. Poczułam się tak, jakby wydawnictwo Wielka Litera poczęstowało mnie cukierkiem w pięknym, jaskrawym papierku, który okazał się pusty. 

Rozczarowującą „Severinę” można zawsze wykorzystać w charakterze energetyzującego elementu wyposażenia wnętrza – jako inspirację polecam Wam świetną, zabawną notkę na ten temat u Peek-a-boo  - ale z czytaniem tej powieści nie ma co się spieszyć. Piszę to z przykrością, bo uwielbiam książki o książkach i dlatego gwatemalski pisarz, Rodrigo Rey Rosa, miał u mnie duży kredyt zaufania.

„Severina” to opowieść o aspirującym do miana literata współwłaścicielu księgarni Entretenida, który zakochuje się w swojej klientce. Nie byłoby może w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że wzmiankowana pani jest złodziejką: podczas każdej wizyty potajemnie przywłaszcza sobie jakiś tom. Jej bezczelność, ale również olśniewająca uroda robią piorunujące wrażenie na księgarzu. 

Dziewczyna jest bardzo tajemnicza. Jak nietrudno zgadnąć, stopniowo rozpala ciekawość naszego poczciwego bohatera, który jak detektyw usiłuje rozwikłać jej sekrety. Rodrigo Rey Rosa wciąga w tę grę również czytelnika, który do ostatniej strony głowi się nad tym, czy mamy do czynienia ze sprytną oszustką, czy bibliofilką, której miłość do książek wymknęła się spod kontroli.

Severina alias Ana Severina Bruguera – tak ma na imię zagadkowa złodziejka – pojawia się i znika, a do bohatera docierają sprzeczne informacje na jej temat. Do tej pory jest znośnie. W momencie, kiedy zaczynają się piętrzyć tajemnice, pojawiają się liczne sensacje, a nawet trup, straciłam serce do tej opowieści. Zapewniam, że jestem świadoma gorzkiej ironii autora oraz jego zabawy konwencjami i oczekiwaniami czytelnika. Mimo to nie zaiskrzyło. Przeszkadzało mi też duże podobieństwo nieprzewidywalnej Severiny do niegrzecznej dziewczynki Llosy. To niejedyny aż nadto wyraźny trop literacki.

„Severina” to sprawnie napisana, zmysłowa, a chwilami liryczna błahostka literacka, która pozostawia wrażenie niedosytu. Wróżę jej jednak spore powodzenie, nie tylko za sprawą sentymentu polskich czytelników do literatury latynoamerykańskiej. Z niewiadomych przyczyn wydaje się u nas niewiele książek o książkach, więc na bezrybiu i rak ryba, a zwłaszcza rak w efektownym ubranku.  Szkoda tylko, że nie wiemy, kto je uszył – wydawnictwo nie uznało za stosowne podać nazwiska autora projektu okładki.

Fragmenty poświęcone książkom to według mnie największe zalety „Severiny”. Wątpię, czy jakiś mól książkowy będzie w stanie oprzeć się urodzie takich słów: 

Książki to żywe stworzenia, rozedrgane i pomrukujące, jak mawiał jeden z moich wspólników, poza tym poeta, facet inteligentny (choć mniej, niż mu się wydawało) i dość sympatyczny. Coś w tym jest, bo trzy ksią­żeczki ustawione na półce obok, rozedrgane i po­mrukujące, przez wiele dni zachowywały wspo­mnienie o niej - a ona nie wracała.[1]

Dziwię się, że nie zostały przetłumaczone tytuły książek, które kradła Severina. Na pewno nie były przypadkowe.

Wyraźnie widać, że sam Rosa jest wielkim miłośnikiem literatury i zdeklarowanym bibliofilem, który z uwagą wsłuchuje się w pomruki i drgania zgromadzonych woluminów. Niewątpliwie autor podpisuje się pod wyznaniem swojego bohatera, które polecam Waszej uwadze: „przynależność do plemienia żyjącego wyłącznie książkami i dla książek napełniała mnie radością i zarazem pychą”[2].

________

[1] Rodrigo Rey Rosa, Severina, tłum. Barbara Jaroszuk, Wielka Litera, s. 17.

[2] Tamże, s. 127.  

Moja ocena: 3+

Rodrigo Rey Rosa. [Źródło zdjęcia]