Kamila Sławińska, "Nowy Jork: Przewodnik niepraktyczny"

 Szarlotka z Wielkiego Jabłka

Zaprzyjaźniony nauczyciel z Hiszpanii opowiadał nam, że kiedyś uczył dziewczynkę o imieniu Iloveny. Jej rodzice byli wielkimi miłośnikami Nowego Jorku i w dość oryginalnej formie postanowili to wyrazić. Ta historia skojarzyła mi się z filmem "Madeinusa", który zrobił na mnie duże wrażenie.

Jeszcze nigdy nie byłam w Ameryce. Nowy Jork fascynuje mnie umiarkowanie, są miejsca w Stanach Zjednoczonych, które intrygują mnie bardziej. Mimo wszystko postanowiłam wyruszyć w literacką podróż do Wielkiego Jabłka w towarzystwie autorki. Seria, w której wydano książkę, dobrze mi się kojarzy i spodziewałam się ciekawej lektury.

Podtytuł "Przewodnik niepraktyczny" przekornie streszcza charakter tej pozycji. Są to reportażowo-eseistyczne refleksje, przetykane cytatami z wierszy i piosenek, zwierzeniami, dygresjami, wspomnieniami. Znajdziemy też sporo ciekawostek o Mieście, które nigdy nie śpi. Wbrew zapowiedzi praktyczne wskazówki też się pojawiają. Na przykład adres najlepszego antykwariatu, Strand (skrzyżowanie Brodwayu i 12th Street).

Zdziwiło mnie to, że autorka po siedmiu latach pobytu w Nowym Jorku uznaje się za rodowitą mieszkankę the Naked City. Uważa się za "tubylca".[1] Przypuszczam, że asymilacja przybyszów jest łatwiejsza w Stanach Zjednoczonych niż w Europie, ale zaskoczyły mnie niektóre fragmenty. Na pewno Nowy Jork jest miejscem wyjątkowym, jednak niekiedy odnosiłam wrażenie, że autorka ma do niego stosunek bałwochwalczy: "New Yorker to narodowość"[2]. Utrzymuje, że Ameryka "nienawidzi naszego kosmopolityzmu, naszych liberalnych poglądów, naszych artystowskich gustów"[3]. Naszych czyli nowojorskich. 

Nie ukrywam, że to poczucie wyższości czasem mnie irytowało. Bo tam nawet kobiety są piękniejsze: "Nawet te nowojorskie niewiasty, które nie są pięknościami, promienieją tym dziwacznym miejskim niepokojem, jakiego nabywa się tylko tu-razem z kolekcją drobnych, ale jedynych w swoim rodzaju błahostek, jakie wykluć się mogły tylko tutaj."[4]

Szanuję radość autorki z powodu realizacji wielkiego marzenia, ale upajanie się tym czasem mnie drażniło. Mam też wątpliwości, czy Nowy Jork jest tak cudowny jak opisuje go Kamila Sławińska.

Czasami przeszkadzało mi też gadulstwo. W tego typu książkach reportażowych zdecydowanie wolę zasadę minimum słów, maksimum treści. Opis snu koleżanki zajmujący trzynaście linijek tekstu (s. 117-118) nadwątlił moje czytelnicze siły i osłabił entuzjazm. W tego typu literaturze bardziej odpowiada mi nieco dyskretniejsza obecność narratora. Styl czasem sprawiał wrażenie zblazowanego, chociażby uwaga o uwielbianym przeze mnie Dylanie Thomasie, którego Sławińska zresztą też ceni: Biedny, genialny sukinsyn.[5]

Podobały mi się zdjęcia, których jest w książce sporo. Nie jestem w stanie zrozumieć, dlaczego na okładkę wybrano tak nijaką i ponurą fotografię, nawiasem mówiąc kłócącą się z opinią Sławińskiej o Nowym Jorku jako mieście bezpiecznym, z niewielkim odsetkiem przestępstw. Świetnym pomysłem okazał się natomiast słowniczek nowojorskich terminów umieszczony na końcu.

Książkę czyta się dość dobrze, choć chwilami miałam wrażenie, że muszę przedrzeć się przez gęstą zasłonę słów, by choć na chwilę ugryźć Wielkie Jabłko. Czasami było więcej KS niż NY.

_______________

[1] Kamila Sławińska, "Nowy Jork: Przewodnik niepraktyczny", WAB, 2008, s. 90.

[2] Tamże, s. 10. 

[3] Tamże, s. 8.

[4] Tamże, s. 292. 

[5] Tamże, s. 132.

Moja ocena: 4

 

P.S.

Moje zdjęcie z Helsinek, zrobione tuż przy dworcu kolejowym, poniekąd korespondujące z okładką książki Kamili Sławińskiej. :)