Paolo Giordano, "Samotność liczb pierwszych"

Czytałam już kilka świetnych recenzji tej książki. Szczególnie polecam teksty (w porządku alfabetycznym):

• Ani
• Matyldy
• Sygrydy

Poniżej garść moich refleksji.

Bliscy i oddaleni

Bo widzisz tu są tacy którzy się kochają
i muszą się spotykać aby się ominąć
bliscy i oddaleni Jakby stali w lustrze
piszą do siebie listy gorące i zimne
rozchodzą się jak w śmiechu porzucone kwiaty
by nie wiedzieć do końca czemu tak się stało
są inni co się nawet po ciemku odnajdą
lecz przejdą obok siebie bo nie śmią się spotkać
tak czyści i spokojni jakby śnieg się zaczął
byliby doskonali lecz wad im zabrakło
bliscy boją się być blisko żeby nie być dalej
niektórzy umierają - to znaczy już wiedzą
miłości się nie szuka jest albo Jej nie ma
nikt z nas nie jest samotny tylko przez przypadek
są i tacy co się na zawsze kochają
i dopiero dlatego nie mogą być razem
jak bażanty co nigdy nie chodzą parami
można nawet zabłądzić lecz po drugiej stronie
nasze drogi pocięte schodzą się z powrotem
Jan Twardowski

Wiersz księdza Twardowskiego, który jest mottem tej recenzji, wielokrotnie wracał do mnie w trakcie lektury powieści Paolo Giordano "Samotność liczb pierwszych". Książka ta opowiada właśnie o "bliskich i oddalonych".

"Samotność liczb pierwszych" to wyśmienite literackie espresso. Pisarz zastosował niezbyt popularną wśród młodych literatów zasadę: minimum słów, maksimum treści. Autor jest bardzo podobny do swego bohatera: "Mattia mówi mało, ale kiedy mówi, warto go słuchać" [1]. Jego książkę czyta się tak świetnie, że po 331 stronach, kiedy się kończy, odnosimy wrażenie niedosytu. Forma powieści jest oszczędna i skondensowana, gęsta od znaczeń. Niczym mocna kawa robi piorunujące wrażenie na czytelniku, który pochłania ją do utraty tchu, odczuwając wzrost ciśnienia i migotanie przedsionków. Takie są również utwory Niccolo Ammanitiego, którego książki uwielbiam, tak też wspominam "Bez krwi" Baricco. Najwyraźniej jest to specjalność prozaików z Włoch.

Trudno mi wygłaszać wyważone opinie o tej powieści. Podziałała na mnie irracjonalnie i, rzekłabym, wręcz podprogowo. Autor sugestywnie przedstawia historię dwojga młodych ludzi, Alice i Mattii, którzy pomimo różnych doświadczeń życiowych są bardzo do siebie podobni: walczą z poczuciem winy i osamotnienia, pragnieniem autodestrukcji oraz brakiem prawdziwego wsparcia ze strony bliskich. Śledzimy ich losy od dzieciństwa po dorosłość. Skomplikowane relacje między nimi autor opisuje z ogromnym wyczuciem i subtelnością. Oddalają się od siebie w sensie geograficznym, ale i tak ich drogi pocięte schodzą się z powrotem.

Paolo Giordano to kolejny twórca, który potrafi dostrzec poezję w matematyce. Podobnie jak Yoko Ogawa, której książkę czytałam niedawno, dostrzega analogie między światem liczb a światem ludzi. Szczególną rolę w powieści odgrywają "podejrzliwe i samotne"[2] liczby pierwsze: "Mattia uważał, że Alice i on są takimi właśnie bliźniaczymi liczbami pierwszymi, samotnymi i zagubionymi, bliskimi sobie, ale nie na tyle, by naprawdę się zetknąć"[3].

"Samotność liczb pierwszych" to olśniewający debiut, który zrobił furorę nie tylko we Włoszech. Nie ukrywam, trochę martwię się o autora. Tak świetna pierwsza książka, która wywołała prawdziwą sensację, łączy się z presją i może sprawić, że trudno będzie stworzyć kolejny bestseller. Pomimo urody amanta filmowego Giordano sprawia wrażenie osoby wrażliwej. W każdym razie ja będę odliczać dni do publikacji jego następnego utworu.

"Samotność liczb pierwszych" to kolejna książka wydawnictwa W.A.B., której walory wizualne godne są podkreślenia, począwszy od śnieżnobiałego papieru, a skończywszy na wysmakowanej artystycznie obwolucie i okładce. Znalazłam jedną literówkę, która w kontekście tytułu i tematu nabiera wręcz symbolicznego charakteru: "nie potrafiła się 62ecydować"[4].

Na czym polega fenomen "Samotności liczb pierwszych"? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Na pewno sukces powieści Giordano dowodzi, że czytelnicy wciąż spragnieni są nie tyle wirtuozerii formalnej, co wzruszających, zmuszających do myślenia opowieści z przekonywującymi, autentycznymi bohaterami, którzy pozostają z nami na długo po zakończeniu lektury.

_________
[1] Paolo Giordano, "Samotność liczb pierwszych", tłum. Alina Pawłowska-Zampino, Wydawnictwo W.A.B., , 2010, s. 231.
[2] Tamże, s. 139.
[3] Tamże, s. 140.
[4] Tamże, s. 251.

Moja ocena: 5+

Paolo Giordano

P.S.
Ciekawie zapowiada się strona internetowa autora.
Miłośników powieści ucieszy na pewno wiadomość o rychłej ekranizacji "Samotności liczb pierwszych" (reżyseria: Saverio Costanzo). We Włoszech premiera odbędzie się 17 września bieżącego roku. Odtwórczynią roli Alice jest Alba Rohrwacher, zaś jej matkę gra Isabella Rossellini.

Trailer książki