Droga do serca Ameryki (Dorota Warakomska, „Droga 66”)

Droga do serca Ameryki

Jeśli rozwieszając pranie lub jadąc do pracy zatłoczonym tramwajem o brzasku, poczujecie nagłą potrzebę życiowych zmian i wyruszenia w spontaniczną podróż, pamiętajcie, że szlak łączący północny wschód z południowym zachodem Stanów Zjednoczonych jest wariantem godnym rozważenia. „Droga 66” Doroty Warakomskiej to reportaż z tej właśnie trasy. 

Autorka przejechała ponad dwadzieścia tysięcy kilometrów, a jej podróż trwała prawie pół roku. Przemierzając Route 66 zwracała baczną uwagę na ludzi, natomiast atrakcje turystyczne i krajobrazy odgrywały pośledniejszą rolę. Najbardziej fascynował ją fenomen Drogi 66. Oficjalne otwarcie Drogi-Matki, jak nazwał ją John Steinbeck w „Gronach gniewu”, nastąpiło 11 listopada 1926 roku i od tamtej pory amerykański szlak stanowi źródło natchnienia nie tylko dla fotografów, pisarzy, reżyserów i muzyków, ale również dla zwykłych ludzi, którzy dzięki niemu poznają smak wolności i podróżują również wgłąb siebie. Droga 66 nie jest zwyczajnym szlakiem. Stała się ważnym elementem kultury Stanów Zjednoczonych, a dla wielu osób wręcz podstawą życiowej filozofii. To trasa, która „łączy, cieszy, na której każdy znajdzie to, czego szuka. To Droga do serca Ameryki”[1]. A o stopniu oczarowania autorki świadczy decyzja, o której jest mowa w ostatnim zdaniu książki.

Dla Doroty Warakomskiej najważniejsze są rozmowy. Nawiązuje kontakt z osobami spotkanymi przypadkiem, ludźmi poleconymi przez znajomych oraz użytkownikami serwisu CouchSurfing. Choć podróżujący Drogą 66 pochodzą z bardzo różnych środowisk, wiele ich łączy. Dominują życiowi rozbitkowie, ludzie po przejściach, którzy któregoś dnia zostawili wszystko, zatrzasnęli za sobą drzwi i wyruszyli w podróż, żeby spełnić swoje marzenia. Stanley Marsh stwierdza: „Chcę żyć jak motyl, a nie pociąg jadący po szynach”[2]. Droga-Matka stała się ich sposobem na życie, zastępowała rodzinę, dawała pracę, pozwalała nawiązywać przyjaźnie. 

Reporterka była samotnie podróżującą kobietą z odległego kraju i to na pewno kruszyło lody, prowokowało do zwierzeń na bardzo osobiste tematy. Może rozmówcom pomagała świadomość, że prawdopodobnie już nigdy w życiu nie spotkają dociekliwej Polki. Jeśli do tego dodamy życzliwą ciekawość reporterki, jej otwartość, świetną znajomość języka i amerykańskich realiów, nie dziwi łatwość, z jaką zdobywała zaufanie rozmówców.

U autorów reportaży z podróży zwykle drażni mnie hojne raczenie czytelnika swoją osobą i życiem wewnętrznym.  U Doroty Warakomskiej jest zupełnie inaczej. Możemy się tylko domyślać, że przed wyprawą wydarzyło się coś istotnego: „Gdy w moim życiu nadszedł moment, w którym nie mogłam znaleźć odpowiedzi na ważne pytania, nie wahałam się – ruszyłam w podróż”.[3]  W książce  o tej wyprawie nie znajdziemy wyrażanych wprost emocji, autorka bazuje na faktach. Coś za coś - ton opowieści chwilami robi wrażenie chłodnego i bezbarwnego, zwłaszcza na początku książki. Tym razem trochę mi brakowało bardziej osobistych tonów.

Miałam jeszcze jeden problem z „Drogą 66”. Nie z winy autorki, która dołożyła wszelkich starań, żeby lektura była atrakcyjna. Okazałam się dość odporna na magię Route 66. Nadawanie podróży Drogą rangi mistycznego rytuału do mnie nie przemówiło. Entuzjazm rozmówców mnie nie porwał, a niektóre wypowiedzi wręcz drażniły, jak na przykład opinia Andree Pruett „To już nie jest tylko amerykańska szosa. Jest główną ulicą świata!”[4] Bez przesady.

Bardzo zainteresowały mnie liczne tropy filmowe i literackie (głównie twórczość Kerouaca i Steinbecka). Miłym odkryciem było dla mnie to, że pierwowzorem bohaterów „Aut”, ukochanego filmu siostrzeńca męża, były autentyczne postacie związane z Drogą 66, które w większości nadal można tam spotkać.

Zaciekawił mnie też wątek wolontariuszy-emerytów, którzy bezpłatnie oprowadzają po amerykańskich miastach i angażują się w życie lokalnej społeczności. Warto byłoby ten pomysł wykorzystać w Polsce. Wiele starszych pań zamiast z nudów inwigilować sąsiadów, spędzałoby kilka godzin tygodniowo z pożytkiem dla siebie i innych.

Podobało mi się również to, że koncentrując uwagę czytelnika na Route 66, Dorota Warakomska przekazała sporo ciekawych informacji o historii i współczesności Stanów Zjednoczonych: „Droga 66 jest naturalnym przekrojem przez społeczeństwo amerykańskie, pokazuje zmiany, jakie zaszły w tym kraju. Jest symbolem nieuchronnego upływu czasu i wkraczania nowoczesności. Jest jak lustro, w którym przegląda się Ameryka”.[5]

___________
[1] Dorota Warakomska, „Droga 66”, WAB, 2012, s. 8.
[2] Tamże, s. 212.
[3] Tamże, s. 7-8.
[4] Tamże, s. 375

[5] Tamże, s. 12.

Moja ocena: 4+ 

Dorota Warakomska

[Źródło zdjęcia]