Apetyt na renklody (Rumer Godden, "Inspektorze, na pomoc!")

Apetyt na renklody

Mając w pamięci celną wskazówkę Françoisa de La Mothe Le Vayer którą znalazłam u Paren: Książki nie mają właściwości róż, dlatego nie szukajmy wciąż najświeższych, z przyjemnością przeczytałam powieść „Inspektorze, na pomoc!” (The Greengage Summer) Rumer Godden. Skoro róża jest różą, porozmawiajmy o renklodach.

Zacznę od polskiego tytułu, który budzi moje wątpliwości. Zrezygnowano z oryginalnego „Renklodowego lata” na rzecz rozpaczliwego okrzyku. Nasz wariant brzmi nieźle, ale jest trochę mylący: sugeruje, że to kryminał o wartkiej, dramatycznej akcji, tymczasem - mimo obecności wątku sensacyjnego - nie detektywistyczne perypetie są tu najważniejsze. Moim zdaniem książka Godden to przede wszystkim subtelna powieść psychologiczna, pełna niedomówień, odrobinę melancholijna  i zaludniona niejednoznacznymi postaciami. Być może polska wersja miała być kokieteryjnym nawiązaniem do serialu 07 zgłoś się, który w 1977 roku budził przyspieszone bicie serca u polskich widzów. Fani porucznika Borewicza zapewne byli zawiedzeni po lekturze „Inspektorze, na pomoc!”.

Na stronie autorki The Greengage Summer zostało zaliczone do książek dla dorosłych. Wydaje mi się, że to słuszna decyzja. Mimo dziecięcych bohaterów nie sądzę, żeby bardzo młody czytelnik wychwycił wszystkie sardoniczne smaczki. Dziwię się, że u nas wydano tę powieść jako utwór trochę infantylny, o czym świadczy okładka, ton noty wydawcy i seria (Z Kogutem), podczas gdy amerykańska okładka wygląda tak:

[Źrodło zdjęcia]

...a plakat adaptacji filmowej tak:

[Źródło zdjęcia]

...natomiast tytuł wersji filmowej w Stanach Zjednoczonych  brzmiał: Utrata niewinności (The Loss of Innocence). Trochę to wszystko dziwne, bo plakat i okładka nie mają nic wspólnego ze świeżym i delikatnym klimatem tej książki. Związek adaptacji z oryginałem wydaje mi się dość luźny. Zapewniam, że żadne polskie pacholę nie dozna moralnego uszczerbku po przeczytaniu powieści Rumer Godden, ale, jak wspominałam, obawiam się, że nie do końca ją doceni.

Narratorką renklodowej opowieści jest trzynastoletnia Angielka, Cecil Grey, która wraz z czwórką rodzeństwa przyjechała na wakacje do francuskiego miasteczka Vieux-Moutiers. Splot okoliczności sprawia, że na pewien czas hotel Les Oeillets staje się ich domem. Cecil, Joss, Vicky, Hester i Willmouse, spędzają tam lato sami, ponieważ ich ojciec, naukowiec-botanik, przebywa w Tybecie, a matka poważnie zachorowała. Dodam, że nie są mile widzianymi gośćmi. 

Cecil nie tylko relacjonuje wydarzenia, ale też dzieli się obserwacjami na temat swojej rodziny i tych, którzy już przestali być dziećmi: Większość ludzi dorosłych przypomina góry lodowe: widać trzy dziesiąte, a siedem dziesiątych jest zakryte - dlatego wszelki zatarg z nimi jest niepokojąco bolesny.[1]  Dziewczynkę i jej rodzeństwo czeka kilka bolesnych zderzeń z górami lodowymi w Les Oeillets. Nic już nie będzie takie jak dawniej.

Największe zalety „Inspektorze, na pomoc!” to humor zaprawiony szczyptą ironii i niezapomniany nastrój. Upalny sierpień na francuskiej prowincji, zielono-złote dni, zapach bukszpanu, mięty i rosy, a przede wszystkim wszechobecne renklody: pokrywał je, zwłaszcza w cieniu, błękitnawy nalot, w słońcu przez jasnozieloną skórkę przeświecał bursztynowy miąższ[2] - to wszystko będę pamiętać nawet wtedy, gdy rodzina Greyów, mademoiselle Zizi, Eliot, madame Corbet, wuj Bullock staną się tylko pusto brzmiącymi imionami i nazwiskami.

____________________

[1] Rumer Godden, "Inspektorze, na pomoc!", tłum. Jadwiga Olędzka, Iskry 1977, s. 17.

[2] Tamże, s. 6.

Moja ocena: 4

Rumer Godden.
[Źródło zdjęcia]