Sandi Toksvig, "Whistling for the Elephants"

 

Cudowne lata pod pudlem

Po lekturze "Niespokojnego człowieka" Henninga Mankella osnuła mnie lepka mgła melancholii. Postanowiłam sięgnąć po książkę radosną i odprężającą. Wybór padł na "Whistling for the Elephants" Sandi Toksvig. Notki na okładce zapewniały mnie, że powieść jest błyskotliwie zabawna. Ożywczo działał  też jej intensywnie mandarynkowy  kolor.

"Whistling for the Elephants" zapowiada się ciekawie. Jest rok 1968. Główna bohaterka, a jednocześnie narratorka, to Dorothy Kane, rezolutna dziesięcioletnia Angielka, która początkowo wiedzie beztroski żywot u boku ekscentrycznych i zamożnych rodziców. W wieku siedmiu lat potrafi w nienagannym francuskim odczytać listę win i złożyć zamówienie w restauracji. Idylla wkrótce się kończy. Państwo Kane przeprowadzają się do Stanów Zjednoczonych. Zamieszkują na prowincji, w miasteczku Sassaspaneck w stanie Nowy Jork. Przyzwyczajona do luksusów matka jest zrozpaczona skromnym domostwem. Pogrąża się w depresji. Ojciec poświęca swój czas pracy, a w wolnych chwilach z maniakalnym uporem rekonstruuje losy rodu. Jest jeszcze brat, Charles, który przebywa w szkole z internatem w Anglii. Nie będzie nam dane go poznać osobiście. Sassaspaneck  nie jest samotną wyspą. Do miasteczka dochodzą echa wojny w Wietnamie i innych wydarzeń politycznych. Oglądamy je przez pryzmat zwykłych ludzi.

Nie znajdując oparcia w skupionych wyłącznie na sobie i swoich ekstrawagancjach rodzicach, Dorothy usiłuje wtopić się w nowe środowisko, co okazuje się zadaniem trudnym. Zderzenie mentalności brytyjskiej z przaśną amerykańską rzeczywistością wywołuje szereg zabawnych sytuacji. Poznajemy obyczaje sąsiadów Dorothy, zaglądamy do ich kiczowatych domostw, uczestniczymy w typowym grillu. Te fragmenty czytałam z uśmiechem. Często przypominały mi sceny z serialu "Cudowne lata", który kiedyś lubiłam. Sandi Toksvig z dużą wrażliwością portretuje malą bohaterkę, która dzielnie szuka sobie miejsca w nowej społeczności. Przypuszczam, że sympatycznej Dorothy pisarka przekazała wiele własnych uczuć i refleksji. Autorka jest z pochodzenia Dunką. Jej ojciec pracował jako korespondent zagraniczny i rodzina wiele podróżowała.

Niestety, w pewnym momencie, a konkretnie od śmierci pudla należącego do sąsiadki, Judith, z powieścią dzieje się coś dziwnego. Zaczyna nużyć i irytować. Dorothy poznaje tajemnicze kobiety, które prowadzą podupadające ZOO i ich historię. Następuje seria wydarzeń, które zmieniają nie tylko samą dziewczynkę, ale wszystkich mieszkańców Sassaspaneck. Niepostrzeżenie książka przeradza się w  tragifarsę i natrętny, chwilami patetyczny feministyczny moralitet, ze sceną zbiorowego zrzucania gorsetów włącznie. Zdaniem autorki mężczyźni to sfrustrowani nieudacznicy. Kobiety to jednostki silne i wybitne, które solidarnie potrafią dać odpór najgorszym kłopotom. Są jeszcze zwierzęta, które Dorothy obserwuje z dużym zainteresowaniem, porównując do świata ludzi. Niestety, nie najlepiej wypadamy w tej konfrontacji

Sandi Toksvig jest z pewnością postacią barwną i nietuzinkową. Studiowała w Stanach Zjednoczonych, następnie ukończyła z wyróżnieniem archeologię i antropologię na uniwersytecie w Cambridge. Nie zdecydowała się na karierę naukową. Mieszka w Wielkiej Brytanii, ale uwielbia podróże (kajakiem przepłynęła Afrykę!). Jest aktorką komediową. Pracuje dla teatru, telewizji i radia, pisze książki dla dzieci i dorosłych. W międzyczasie wychowuje trójkę dzieci swojej byłej partnerki. Moim zdaniem jej typ poczucia humoru i uzdolnień literackich dobrze komponuje się z lekkimi, satyrycznymi powieściami obyczajowymi, bez górnolotnych tonów i dziejowej misji. W każdym razie ja taką pozycję jej autorstwa chciałabym kiedyś przeczytać. Bo wydaje mi się, że mimo zastrzeżeń do "Whistling for the Elephants", kiedyś sięgnę po kolejną książkę Sandi Toksvig. Odpowiada mi jej sardoniczne poczucie humoru i zmysł obserwacji.

Moja ocena: 3+

Sandi Toksvig