Na słodko (Clare Compton, "Cukiernia pod Pierożkiem z Wiśniami")

Na słodko

O wizycie w Cukierni pod Pierożkiem z Wiśniami marzyłam przez kilka lat. Słyszałam o niej dużo dobrego. Osoby, które mi ją polecały, używały zobowiązującego określenia najpiękniejsza książka mojego dzieciństwa. Okazuje się, że nawet nadawano imiona córkom na cześć głównej bohaterki. Kiedy byłam mała, nigdy nie natknęłam się na tę powieść. Bardzo chciałam zobaczyć, co straciłam. Niestety, Cukiernia... okazała się zupełnie nie do zdobycia, a jej ceny na aukcjach bywały nawet trzycyfrowe. Na szczęście książkę Clare Compton u nas wznowiono. Ukazała się w serii Mistrzowie Ilustracji wydawnictwa Dwie Siostry. Kupiłam ją z myślą o bratanicy, ale oczywiście łakomie się na nią rzuciłam.

Opowieść zaczyna się na początku lat sześćdziesiątych, w momencie, gdy siostry - Ania i Kicia - przyjeżdżają do Londynu. Z powodu niespodziewanej podróży służbowej ojca do Australii ich pobyt w stolicy ma trwać aż pół roku. O mamie nic nie wiadomo, ale możemy się domyślać, że nie żyje. Postanowiono, że opiekę nad dziewczynkami ma sprawować cioteczna babcia Zofia, której jeszcze nigdy nie widziały. Ania wyobraża ją sobie jako kostyczną starszą panią. Nie zdradzę, jaka okaże się naprawdę, ale nietrudno zgadnąć, że siostry czeka wiele niespodzianek. 

Historia opowiedziana przez Clare Compton wydała mi się całkiem sympatyczna, ale nie oczarowała mnie. Drażnił mnie wątek kariery teatralnej Ani i postacie dziecięcych aktorów, którzy zapewne mieli uatrakcyjnić książkę. Obawiam się, że ich życie nie wyglądało aż tak bezproblemowo jak na kartach powieści. Na pewno pisarka bazowała na własnych wspomnieniach, ponieważ w dzieciństwie też była małą aktorką, ale mam wrażenie, że trochę je wyidealizowała.

Moje zastrzeżenia wzbudziła też anielska słodycz charakteru Ani. Szczyt niesubordynacji z jej strony to odmowa zjedzenia klopsa. Domyślam się, że powieść przeznaczona jest głównie dla dziewczynek w wieku 10-14 lat, które wolą bardziej wyraziste i prawdziwe bohaterki o złożonych osobowościach, a nie wzory do naśladowania o nieskazitelnym blasku.

Najbardziej urzekł mnie ciepły, pogodny nastrój, który jest zasługą przede wszystkim kulinarnych opisów i zjawiskowych ilustracji Marii Orłowskiej-Gabryś. U Zofii jest zawsze przytulnie i smakowicie: w kuchni było jasno i wesoło. Na szerokiej półce naprzeciwko pieca stygły jutrzejsze ciasta - duże, brązowe placki, całe obsypane orzechami, kruche pierożki z wiśniami, ogromne blachy ciemnych, lepkich pierników i złociste biszkopty, każdy ubrany cieniutkim paskiem skórki cytrynowej.[1] Co ciekawe tekst powieści przeplatany jest klarownymi, szczegółowymi przepisami, dostosowanymi do możliwości młodego czytelnika, który bez kłopotu przyrządzi na przykład miętowe guziczki czy gorące placuszki.

Tu  mała przestroga: osobom na diecie zdecydowanie nie polecam tej książki, opiewającej krzepiącą moc domowych wypieków (nic tak łatwo nie pozwala zapomnieć o troskach, jak spokojna godzina spędzona w kuchni[2]) i pełnej barwnych opisów pysznego jedzenia. Autorka kiedyś prowadziła cukiernię w Londynie i widać, że tematyka jest jej bardzo bliska. Ważne są nie tylko ciasteczka: to najładniejsza cukiernia, jaką zdarzyło jej się widzieć w życiu. Ściany były oklejone tapetą w wąskie, wiśniowo-szare paski, a Shirley, kelnerka, miała na sobie suknię w tym samym srebrnoszarym kolorze i malutki czerwony fartuszek z falbanką. Wszystkie filiżanki, spodki i talerzyki były pomalowane w czerwone wiśnie, Kicia dostała mleko w wiśniowej czarce, a Klocia pozwoliła Ani nalać herbatę z przysadzistego imbryka, który wyglądał jak obsypany wiśniami.[3]

Książkę wydano w 1964 roku. Miłośników kultury brytyjskiej na pewno rozrzewni Londyn tamtych lat i obyczajowe ciekawostki. Na przykład Ania jest naprawdę zgorszona[4] perspektywą wyjścia z domu z rozpuszczonymi włosami, a skórka pomarańczowa i migdały uchodzą za luksusowe przysmaki.

Po raz kolejny zadziwiło mnie kreatywne tłumaczenie tytułu (w oryginale Harriet and The Cherry Pie) i wybiórczy przekład imion bohaterów: niektóre mają odpowiedniki polskie, ale pojawiają się też na przykład Larry, Shirley, Connie. Moja wyobraźnia szwankuje, kiedy usiłuję zgadnąć, dlaczego Harriet przechrzczono na Anię?

Cukiernia pod Pierożkiem z Wiśniami to powieść z wyraźnym, ale nie nachalnym przesłaniem: warto pomagać innym, a pilna praca owocuje spełnieniem marzeń - i w kuchni, i w życiu: nie mów nigdy, że nie umiesz czegoś upiec czy ugotować. Każdy potrafi, kto się naprawdę stara. Potrzebna jest tylko odrobina zdrowego rozsądku i dobry przepis[5] - poucza Zofia.

Zaintrygowała mnie postać autorki Cukierni pod Pierożkiem z Wiśniami, o której zresztą nie mogłam znaleźć prawie żadnych informacji. Clare Compton to pseudonim, pisarka naprawdę nazywała się Hilda Hewett. Na okładce przeczytałam, że jest brytyjską autorką książek dla dzieci i dorosłych, ale nie udało mi się nic wyszukać na temat jej życia i twórczości. Gdyby ktoś natknął się na jakieś wiadomości, będę bardzo wdzięczna za podzielenie się nimi.

Jak już wyznałam, książka trochę mnie rozczarowała. Wręcz dziwi mnie sensacyjne polowanie na nią sprzed kilku lat. Jednak do mapy magicznych miejsc w Londynie obok ulicy Czereśniowej 17 i peronu 9¾ dopisuję Cukiernię  pod Pierożkiem z Wiśniami. Niestety, autorka nie podaje dokładnego adresu. Szukajcie drzwi pomalowanych lakierem w kolorze płatków geranium i wystawy pełnej oblanych czekoladą biszkoptów, ptysiów i babeczek.

_________________
[1] Clare Compton, Cukiernia pod Pierożkiem z Wiśniami, tłum. Krystyna Tarnowska, Dwie Siostry, 2007, s.112.
[2] Tamże, s. 181.
[3] Tamże, s. 30.
[4] Tamże, s. 159.
[5] Tamże, s. 113.

Moja ocena: 4-

Ilustracja z książki.